การตรวจหาเชื้อโควิด-19 ด้วยวิธีตรวจ ATK แบบแหย่จมูกถือเป็นวิธีที่สะดวก เพราะสามารถรู้ผลได้เร็วและทำด้วยตัวเองได้ สำหรับใครที่ยังตรวจ ATK แบบแหย่จมูกไม่เป็น หรือไม่ค่อยมั่นใจว่าทำถูกมั้ย ก็สามารถมาดูขั้นตอนวิธีตรวจในบทความนี้ได้เลยค่ะ
ชุดตรวจ ATK คืออะไร มีกี่แบบ
ชุดตรวจ ATK (Antigen Test Kit) คือชุดตรวจโควิด-19 จากสารคัดหลั่งในจมูกหรือน้ำลาย มีข้อดีคือสามารถตรวจเองได้ รู้ผลเร็ว และมีราคาไม่แพง แม้จะมีความแม่นยำน้อยกว่าการตรวจแบบ RT-PCR ที่ใช้ในโรงพยาบาลก็ตาม
เมื่อแบ่งตามสิ่งตัวอย่างที่ใช้ตรวจ ชุดตรวจ ATK จะแบ่งได้เป็น 2 แบบ คือ
- ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก
- ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลาย
นอกจากนี้ ชุดตรวจ ATK ยังสามารถแบ่งตามผู้ใช้ได้อีกด้วย โดยจะแบ่งได้เป็น
- แบบตรวจเอง สำหรับให้คนทั่วไปใช้ (Home Use หรือ Self-Test)
- แบบที่ต้องใช้โดยบุคลากรทางการแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ (Professional Use)
ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูกมีกี่แบบ
ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก สามารถแบ่งประเภทคร่าวๆ ตามความลึกของการแหย่จมูกได้ดังนี้
- Anterior Nasal Swab (แหย่จมูกลึกประมาณ 1-1.5 ซม.) ใช้เก็บตัวอย่างจากบริเวณรูจมูกส่วนตื้น
- Nasal Mid-Turbinate Swab (แหย่จมูกลึกประมาณ 2 ซม.) ใช้เก็บตัวอย่างจากบริเวณรูจมูกส่วนกลาง
- Nasopharyngeal Swab (แหย่จมูกลึกประมาณ 8-10 ซม.) ใช้เก็บตัวอย่างจากบริเวณส่วนลึกของโพรงจมูก ซึ่งควรทำโดยผู้เชี่ยวชาญเท่านั้น เพราะถ้าทำไม่ถูกวิธีก็อาจเสี่ยงอันตรายได้
(หากเป็นจมูกเด็ก ตัวเลขระยะแหย่จะน้อยกว่านี้ เนื่องจากเด็กจะมีขนาดและความลึกของรูจมูกน้อยกว่าผู้ใหญ่)
การใช้ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก เราควรอ่านคู่มือให้แน่ใจก่อนว่าจะต้องแหย่ลึกประมาณไหน เพื่อให้สามารถใช้ชุดตรวจได้อย่างเหมาะสมตรงตามประเภท
ก่อนตรวจ ATK แบบแหย่จมูก ต้องทำอย่างไร
- อ่านคู่มือวิธีใช้ให้เข้าใจอย่างถี่ถ้วน รวมถึงรายละเอียดการแหย่จมูกว่าจะต้องแหย่ลึกประมาณไหน
- ตรวจสอบวันหมดอายุและความสมบูรณ์ของชุดตรวจก่อนใช้
- ล้างมือและทำความสะอาดบริเวณพื้นที่ทดสอบก่อนตรวจ
วิธีตรวจ ATK แบบแหย่จมูกด้วยตัวเอง
- เทน้ำยาตรวจลงในหลอดเก็บตัวอย่าง
- นำก้านสวอปแหย่จมูกลึกประมาณ 2 ซม. หมุนก้านสวอปประมาณ 5 รอบ
- ชุดตรวจบางยี่ห้ออาจให้แหย่จมูกทั้ง 2 ข้าง ซึ่งก็ให้ทำตามที่คู่มือบอก
- นำก้านสวอปมาใส่ลงในหลอดเก็บตัวอย่าง หมุนวนประมาณ 5 รอบ
- ใช้หลอดดูดน้ำยา หยดลงช่องตรวจ
- ปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที จากนั้นจึงค่อยอ่านผล
รายละเอียดวิธีตรวจอาจแตกต่างกันไปบ้าง ขึ้นอยู่กับรุ่นและยี่ห้อของชุดตรวจที่ใช้ ทางที่ดี เราจึงควรอ่านคู่มือให้ถี่ถ้วนเสียก่อน และก็ควรตรวจโดยอิงตามรายละเอียดในคู่มือเป็นหลัก ซึ่งก็เพื่อให้ได้ผลตรวจที่แม่นยำถูกต้องมากที่สุด
การอ่านผลชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก
- ถ้าผลขึ้น 2 ขีด ไม่ว่าจะเข้มหรือจาง จะแปลว่า ตรวจพบเชื้อโควิด-19
- ถ้าผลขึ้น 1 ขีด ตรงตัว C จะแปลว่า ตรวจไม่พบเชื้อโควิด-19
- ถ้าผลขึ้น 1 ขีด ตรงตัว T หรือไม่ขึ้นเลย จะแปลว่า ไม่สามารถอ่านผลได้ อาจเกิดจากความผิดพลาดในการตรวจหรือการสวอปจมูกที่ไม่ถูกต้อง ซึ่งก็จะต้องตรวจซ้ำโดยใช้ชุดตรวจอันใหม่
เรียนรู้ศัพท์ผลตรวจ Detected, Positive, Negative แบบไหนแปลว่าติดโควิด-19
การทิ้งชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูกที่ใช้แล้ว
วิธีทิ้งชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูกให้ปลอดภัย ไม่เสี่ยงแพร่เชื้อ ก็จะสามารถทำได้ดังนี้
- แช่ชุดตรวจลงในน้ำยาล้างจาน ผงซักฟอก น้ำยาฟอกขาว หรือน้ำยาฆ่าเชื้อ อย่างน้อย 10 นาที
- ทิ้งชุดตรวจลงในถุงพลาสติก 2 ชั้น มัดปากถุงให้มิดชิด พร้อมเขียนหน้าถุงว่า “ชุดตรวจโควิด”
- ทิ้งลงถังขยะ หากเป็นไปได้ก็ให้ทิ้งลงถังขยะสีแดง (ถังขยะติดเชื้อ)
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการตรวจ ATK แบบแหย่จมูก
ที่ผ่านมา ทางเอินเวย์ก็ได้รับคำถามมากมายจากทางบ้านเกี่ยวกับการตรวจ ATK แบบแหย่จมูก เลยขอนำคำถามและคำตอบบางส่วนมาเผยแพร่ เผื่อใครที่มีข้อสงสัยแบบเดียวกันก็จะได้สามารถเข้ามาอ่านกันได้ค่ะ
ตรวจ ATK แบบแหย่จมูกเจ็บไหม
ถ้าเป็นชุดตรวจ ATK แบบที่แหย่จมูกไม่ลึก (แบบก้านสั้น มักใช้ตรวจเอง) ก็มักจะไม่ค่อยรู้สึกอะไรเท่าไหร่ แต่ที่เราเคยได้ยินกันว่าแหย่จมูกแล้วเจ็บ ส่วนใหญ่นั้นก็จะมาจากชุดตรวจแบบที่ต้องแหย่ลึก (แบบก้านยาว มักตรวจโดยผู้เชี่ยวชาญ)
ทั้งนี้ ความเจ็บจากการแหย่จมูกก็อาจต่างกันไปสำหรับแต่ละกรณี ซึ่งเหตุผลนั้นก็คือ
- สรีระจมูกของแต่ละคนนั้นต่างกัน เช่น ความแคบกว้างของรูและโพรงจมูก
- ฝีมือและเทคนิคของผู้ตรวจแต่ละคนอาจต่างกัน
- การให้ความร่วมมือตอนตรวจที่ต่างกัน เช่น ได้แหงนหน้าอยู่นิ่งๆ หรือไม่
ตรวจ ATK แบบแหย่จมูก ต้องแหย่ลึกแค่ไหน
ความลึกของการแหย่จมูกจะต่างกันไปตามประเภทของชุดตรวจ ถ้าเป็นชุดตรวจประเภท Nasal Swab ซึ่งใช้ก้านสวอปสั้นและมักใช้ตรวจเองก็จะแหย่ไม่ลึก (ประมาณ 1-2 ซม.) แต่ถ้าเป็นชุดตรวจประเภท Nasopharyngeal Swab ซึ่งใช้ก้านสวอปยาวและมักจะต้องใช้โดยผู้เชี่ยวชาญก็จะแหย่ลึก (ประมาณ 8-10 ซม.)
ด้วยความต่างนี้ การใช้ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก เราจึงควรอ่านคู่มือให้แน่ใจก่อนว่าเป็นชุดตรวจประเภทไหน และต้องแหย่ลึกเพียงใด
ตรวจ ATK แบบแหย่จมูก ต้องแหย่จมูกกี่ข้าง
โดยทั่วไป ถ้าเป็นชุดตรวจ ATK สำหรับตรวจเอง ก็มักจะต้องแหย่จมูกทั้ง 2 ข้าง โดยสามารถใช้ไม้เดียวกันได้เลย แต่ถ้าเป็นชุดตรวจสำหรับใช้โดยผู้เชี่ยวชาญ ก็อาจไม่จำเป็นต้องแหย่ 2 ข้าง ถ้าได้ตัวอย่างเพียงพอจากการแหย่เพียงข้างเดียว
ทั้งนี้ เราควรอิงตามคู่มือของชุดตรวจ ATK ที่ใช้เป็นหลัก เนื่องจากชุดตรวจแต่ละรุ่นแต่ละยี่ห้อ ก็อาจมีรายละเอียดวิธีตรวจที่ต่างกัน
ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก ก้านสั้นและก้านยาวต่างกันยังไง
ถ้าเป็นชุดตรวจแบบก้านสั้น ก็จะใช้แยงจมูกแบบตื้นๆ (ประมาณ 1-2 ซม.) ซึ่งจะเหมาะสำหรับใช้ตรวจเองมากกว่าแบบก้านยาว
ส่วนชุดตรวจแบบก้านยาว ก็จะใช้แยงจมูกค่อนข้างลึก (ประมาณ 8-10 ซม.) เพื่อสวอปพื้นที่บริเวณเยื่อบุด้านหลังโพรงจมูก โดยจะเหมาะสำหรับใช้ตรวจโดยผู้เชี่ยวชาญมากกว่า
จบแล้วสำหรับข้อมูลวิธีตรวจ ATK แบบแหย่จมูกด้วยตัวเอง พร้อมด้วยข้อมูลสำคัญอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งแรงสนับสนุนในการต่อสู้กับโรคโควิด-19 ให้สามารถก้าวผ่านไปได้อย่างปลอดภัยด้วยกันทุกคน
