การตรวจหาเชื้อโควิด-19 ด้วยวิธีตรวจ ATK แบบน้ำลายถือเป็นวิธีที่ได้รับความนิยมสูง เพราะสามารถทำได้เอง และการเก็บตัวอย่างน้ำลายก็ทำได้ง่ายกว่าการแหย่จมูก สำหรับใครที่ยังตรวจไม่เป็น หรือไม่ค่อยแน่ใจว่าทำถูกมั้ย ก็สามารถมาดูขั้นตอนวิธีตรวจในบทความนี้ได้เลยค่ะ
ชุดตรวจ ATK คืออะไร มีกี่แบบ
ชุดตรวจ ATK (Antigen Test Kit) คือชุดตรวจโควิด-19 จากน้ำลายหรือสารคัดหลั่งในจมูก มีข้อดีคือตรวจเองได้ รู้ผลเร็ว และมีราคาไม่แพง แม้จะมีความแม่นยำน้อยกว่าการตรวจแบบ RT-PCR ที่ใช้กันในโรงพยาบาลก็ตาม
เมื่อแบ่งตามสิ่งตัวอย่างที่ใช้ตรวจ ชุดตรวจ ATK จะแบ่งได้เป็น 2 แบบ ได้แก่
- ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลาย
- ชุดตรวจ ATK แบบแหย่จมูก
นอกจากนี้แล้ว ชุดตรวจ ATK ยังสามารถแบ่งตามผู้ใช้ได้อีกด้วย โดยจะแบ่งได้เป็น
- แบบตรวจเอง สำหรับให้คนทั่วไปใช้ (Home Use หรือ Self-Test)
- แบบที่ต้องใช้โดยบุคลากรทางการแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ (Professional Use)
ซึ่งวิธีตรวจ ATK ในบทความนี้ จะเน้นไปที่ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายสำหรับตรวจด้วยตัวเองเป็นหลัก
ก่อนตรวจ ATK แบบน้ำลาย ต้องเตรียมตัวอย่างไร
เพื่อลดความคลาดเคลื่อนของผลตรวจ ผู้ที่จะตรวจ ATK แบบน้ำลายก็ควรเตรียมตัวก่อนตรวจดังนี้
- งดรับประทานอาหารและเครื่องดื่มก่อนตรวจอย่างน้อย 30 นาที
- งดสูบบุหรี่ก่อนตรวจอย่างน้อย 30 นาที
- งดแปรงฟันหรือใช้น้ำยาบ้วนปากก่อนตรวจอย่างน้อย 30 นาที
- ตรวจสอบวันหมดอายุและความสมบูรณ์ของชุดตรวจก่อนใช้
- กระแอมไอก่อนบ้วนน้ำลาย เพื่อให้ตัวอย่างน้ำลายออกมาจากช่องปากส่วนลึก
วิธีตรวจ ATK แบบน้ำลายด้วยตัวเอง
- บ้วนน้ำลายจากคอลงในหลอดเก็บตัวอย่าง
- ใส่น้ำยาตรวจลงในหลอดเก็บตัวอย่าง ปิดฝาให้แน่น ผสมให้เข้ากัน
- หยดตัวอย่างลงในแผ่นทดสอบประมาณ 3 หยด
- ปล่อยทิ้งไว้ประมาณ 10 นาที จากนั้นจึงค่อยอ่านผล
รายละเอียดวิธีตรวจอาจแตกต่างกันไปบ้าง ขึ้นอยู่กับรุ่นและยี่ห้อของชุดตรวจที่ใช้ ทางที่ดี เราจึงควรอ่านคู่มือให้ถี่ถ้วนเสียก่อน และก็ควรตรวจโดยอิงตามรายละเอียดในคู่มือเป็นหลัก ซึ่งก็เพื่อให้ได้ผลตรวจที่แม่นยำถูกต้องมากที่สุด
การอ่านผลชุดตรวจ ATK แบบน้ำลาย
การอ่านผลตรวจโควิด-19 จากชุดตรวจ ATK แบบน้ำลาย จะมีรายละเอียดดังนี้
- ถ้าผลขึ้น 2 ขีด ไม่ว่าจะเข้มหรือจาง จะแปลว่า ตรวจพบเชื้อโควิด-19
- ถ้าผลขึ้น 1 ขีด ตรงตัว C จะแปลว่า ตรวจไม่พบเชื้อโควิด-19
- ถ้าผลขึ้น 1 ขีด ตรงตัว T หรือไม่ขึ้นเลย จะแปลว่า ไม่สามารถอ่านผลได้ อาจเกิดจากความผิดพลาดในการตรวจหรือการเก็บตัวอย่างน้ำลายที่ไม่ถูกต้อง ซึ่งก็จะต้องตรวจซ้ำโดยใช้ชุดตรวจอันใหม่
เรียนรู้ศัพท์ผลตรวจ Detected, Positive, Negative แบบไหนแปลว่าติดโควิด-19
การทิ้งชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายที่ใช้แล้ว
วิธีทิ้งชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายให้ปลอดภัย ไม่เสี่ยงแพร่เชื้อ จะสามารถทำได้ดังนี้
- เติมน้ำยาล้างจานหรือผงซักฟอกลงในหลอดน้ำยาและชุดตรวจ
- ทิ้งหลอดน้ำยาและชุดตรวจในถุงพลาสติก
- มัดปากถุงพลาสติกให้มิดชิด เขียนหน้าถุงว่า “ขยะติดเชื้อ” หรือ “ชุดตรวจโควิด”
- ทิ้งลงถังขยะ หากเป็นไปได้ก็ให้ทิ้งลงถังขยะสีแดง (ถังขยะติดเชื้อ)
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับการตรวจ ATK แบบน้ำลาย
ที่ผ่านมา ทางเอินเวย์ก็ได้รับคำถามมากมายจากทางบ้านเกี่ยวกับการตรวจ ATK แบบน้ำลาย เลยขอนำคำถามและคำตอบบางส่วนมาเผยแพร่ เผื่อใครที่มีข้อสงสัยแบบเดียวกันก็จะได้สามารถเข้ามาอ่านกันได้ค่ะ
ตรวจ ATK แบบน้ำลายดีไหม
การตรวจ ATK แบบน้ำลายถือเป็นวิธีตรวจที่ง่าย ทำได้เอง ราคาไม่แพง และมีความแม่นยำใกล้เคียงกับการตรวจ ATK แบบแหย่จมูก ด้วยข้อดีเหล่านี้ การตรวจ ATK แบบน้ำลายจึงเป็นวิธีตรวจหาเชื้อโควิด-19 ที่ได้รับความนิยมสูง
อย่างไรก็ตาม การตรวจ ATK แบบน้ำลายก็มีข้อจำกัดบางอย่าง อย่างเช่น ต้องงดอาหาร งดบุหรี่ และงดแปรงฟันก่อนตรวจ และถ้าเทียบกับวิธีตรวจแบบ RT-PCR ที่ใช้ในโรงพยาบาลแล้ว ก็จะถือว่ามีความแม่นยำน้อยกว่า
ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายกับแบบแหย่จมูก อันไหนแม่นยำกว่ากัน
อ้างอิงจาก อ.ดร.พญ.วรรษมน จันทรเบญจกุล การตรวจ ATK แบบน้ำลายและแบบแหย่จมูกนั้นมีความแม่นยำใกล้เคียงกัน
ตรวจโควิดแบบน้ำลาย ควรตรวจตอนไหน
อ้างอิงจากศูนย์ควบคุมโรคติดต่อแห่งสหรัฐอเมริกา (Centers for Disease Control and Prevention, CDC) การตรวจ ATK เพื่อหาเชื้อโควิด-19 จะแนะนำให้ตรวจเมื่อ
- มีอาการของโรคโควิด-19 โดยให้ตรวจทันที ถ้าตรวจไม่พบก็ให้ตรวจอีกครั้งเมื่อผ่านไป 2 วัน
- มีประวัติสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ติดเชื้อโควิด-19 โดยให้ตรวจหลังเสี่ยงอย่างน้อย 5 วัน ถ้าตรวจไม่พบก็ให้ตรวจอีกครั้งเมื่อผ่านไป 2 วัน ถ้ายังไม่พบอีกก็ให้ตรวจซ้ำอีกครั้งเมื่อผ่านไปอีก 2 วัน (นับรวมทั้งหมด 3 ครั้ง)
ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายซื้อที่ไหน
แนะนำให้ซื้อชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายจากแหล่งที่น่าเชื่อถือ เช่น โรงพยาบาล คลินิก ร้านขายยา ร้านค้าที่ได้มาตรฐาน เป็นต้น เพื่อช่วยลดความเสี่ยงที่จะได้ชุดตรวจเถื่อนหรือปลอม
ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายยี่ห้อไหนดี
แนะนำให้ใช้ชุดตรวจ ATK แบบน้ำลายยี่ห้อที่ผ่านการรับรองจาก อย. ซึ่งก็ควรมีค่าความไว (Sensitivity) ไม่ต่ำกว่า 80% และมีค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำกว่า 97% ตามที่องค์การอนามัยโลกแนะนำ เพื่อให้ได้ผลตรวจที่มีความแม่นยำ
จบแล้วสำหรับข้อมูลวิธีตรวจ ATK แบบน้ำลายด้วยตัวเอง พร้อมด้วยข้อมูลสำคัญอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งแรงสนับสนุนในการต่อสู้กับโรคโควิด-19 ให้สามารถก้าวผ่านไปได้อย่างปลอดภัยด้วยกันทุกคน
