โรคปวดข้อรูมาตอยด์คืออะไร
โรคปวดข้อรูมาตอยด์ เป็นโรคข้ออักเสบเรื้อรังชนิดหนึ่งที่จะทำให้เกิดการอักเสบของเยื่อบุข้อหลายๆ ข้อทั่วร่างกายพร้อมกัน รวมทั้งมีการอักเสบของพังผืดหุ้มข้อ เส้นเอ็น และกล้ามเนื้อรอบๆ ข้อด้วย หากมีการอักเสบเรื้อรังเป็นเวลานาน ข้ออาจแข็งหรือพิการได้ โรคปวดข้อรูมาตอยด์พบในผู้หญิงมากกว่าผู้ชายประมาณ 4-5 เท่า และพบมากในช่วงอายุ 20-50 ปี แต่ก็สามารถเกิดได้กับคนทุกเพศทุกวัย
โรคปวดข้อรูมาตอยด์จะแสดงอาการอย่างไร
ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการค่อยเป็นค่อยไป โดยเริ่มจากอาการอ่อนเพลีย เบื่ออาหาร ปวดเมื่อยตามกล้ามเนื้อและกระดูก อาจนานเป็นสัปดาห์หรือเป็นเดือน แล้วต่อมาจึงมีอาการอักเสบของข้อปรากฏให้เห็นดังนี้
- ข้อที่มักจะมีอาการอักเสบก่อนคือ ข้อนิ้วมือนิ้วเท้า ข้อมือข้อเท้า ข้อเข่า ต่อมาจึงค่อยเป็นข้อศอกและข้อไหล่
- ผู้ป่วยมักมีลักษณะจำเพาะคือ มีอาการปวดข้อพร้อมกันและคล้ายคลึงกันทั้งสองข้าง และข้อจะบวม แดง ร้อน นิ้วมือนิ้วเท้าจะบวมเหมือนรูปกระสวย ต่อมาอาการอักเสบจะลุกลามไปยังทุกข้อทั่วร่างกาย
- อาการปวดข้อและข้อแข็ง (การขยับข้อได้ลำบาก) มักจะเป็นมากในช่วงตื่นนอนตอนเช้า พอสายๆ หรือหลังมีการเคลื่อนไหวของร่างกายก็จะทุเลาลง
- บางรายอาจมีอาการปวดข้อตอนกลางคืนจนนอนไม่หลับ
- อาการปวดข้อจะเป็นอยู่ทุกวันและรุนแรงขึ้นเรื่อยๆ นานเป็นแรมเดือนแรมปี บางระยะอาจทุเลาไปได้เอง แต่จะกลับมากำเริบรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะในช่วงที่ร่างกายอ่อนแอหรือมีความเครียด
โรคปวดข้อรูมาตอยด์เกิดจากสาเหตุอะไร
ถึงแม้ว่าปัจจุบันการแพทย์ตะวันตกมีความก้าวหน้าไปมากแล้วก็ตาม แต่ก็ยังไม่ทราบสาเหตุที่แน่ชัดของโรคปวดข้อรูมาตอยด์ เพียงแค่สันนิษฐานว่าอาจเกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายมีการตอบสนองผิดปกติต่อเชื้อโรคหรือสารเคมีบางอย่าง ทำให้มีการสร้างสารแอนติบอดีที่มีปฏิกิริยาต่อเนื้อเยื่อในบริเวณข้อของตัวเอง หรือที่เรียกว่า “ปฏิกิริยาภูมิต้านทานตัวเอง” นั่นเอง
ส่วนการแพทย์จีนได้จัดโรคปวดข้อรูมาตอยด์ ให้อยู่ในกลุ่มโรคที่เกิดจากเส้นลมปราณติดขัด (痹病) เนื่องจากพิษลมและพิษเย็น-ชื้น (风湿) ที่สะสมในร่างกายมีการแทรกเข้าไปบริเวณข้อและเส้นลมปราณที่หล่อเลี้ยงข้อ ทำให้เส้นลมปราณติดขัดและเกิดการคั่งของพลังลมปราณและเลือดบริเวณข้อ ผลที่ตามมาคือ ข้อต่อจะยึดติด เคลื่อนไหวไม่สะดวก พร้อมทั้งมีอาการปวด บวม แดง ร้อนที่ข้อด้วย หากปล่อยไว้เรื้อรัง เส้นลมปราณก็จะตีบตันในที่สุด ทำให้กล้ามเนื้อลีบและข้อพิการจนใช้งานไม่ได้
พิษลมและพิษเย็น-ชื้นที่สะสมในร่างกาย นอกจากจะทำให้ข้ออักเสบแล้ว ก็ยังส่งผลให้เกิดได้อีกหลายๆ โรค ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับว่าพิษเหล่านี้จะแทรกเข้าไปทำลายส่วนใดของร่างกาย อาทิ
- เมื่อพิษลมและพิษเย็น-ชื้น แทรกเข้าไปที่ผิวหนัง นอกจากจะทำให้เหงื่อซึม กลัวหนาว ครั่นเนื้อครั่นตัวแล้ว ยังเป็นเหตุทำให้รูขุมขนเปิด ภูมิต้านทานต่ำลง ทำให้โรคต่างๆ แทรกเข้าไปในร่างกายได้ง่ายขึ้น
- เมื่อพิษลมและพิษเย็น-ชื้น แทรกเข้าไปที่กล้ามเนื้อ ก็จะทำให้ปวดเมื่อยตามร่างกายแบบหนักๆ และอาการปวดเมื่อยนี้มักจะย้ายไปตามตำแหน่งต่างๆ อยู่เรื่อยๆ
- เมื่อพิษลมและพิษเย็น-ชื้น แทรกเข้าไปที่กระเพาะและม้าม ก็จะทำให้ปวดท้องแบบเย็น พร้อมทั้งมีอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย หรืออาหารไม่ย่อยร่วมด้วย อาการปวดท้องแบบเย็นจะมีลักษณะจำเพาะคือ เมื่อมีการประคบอุ่นหรือทานของอุ่นๆ แล้ว อาการปวดก็จะทุเลาลง
- เมื่อพิษลมและพิษเย็น-ชื้น แทรกเข้าไปในระบบการไหลเวียนของเลือดและเส้นลมปราณสำคัญของร่างกาย การทำงานของร่างกายก็จะรวนไปหมด และแสดงอาการผิดปกติตามระบบต่างๆ ของร่างกาย ซึ่งก็คือ SLE ในทางการแพทย์ตะวันตกนั่นเอง
วิธีการบำบัดแบบองค์รวมในทัศนะการแพทย์จีน
การรักษาโรคปวดข้อรูมาตอยด์ด้วยยาแก้ปวด ยาแก้อักเสบ หรือยากดภูมิคุ้มกันนั้น อาจไม่ใช่ทางออกที่ดีที่สุดสำหรับผู้ป่วย เนื่องจากเป็นเพียงการบรรเทาอาการปวดและอาการอักเสบไว้ชั่วคราวเท่านั้น แต่มิได้หยุดยั้งการลุกลามของโรค การแพทย์จีนจึงนิยมบำบัดโรคปวดข้อรูมาตอยด์ แบบองค์รวมด้วยสมุนไพรจีน
จากการวิจัยและทดลองทางการแพทย์และเภสัชวิทยาในปัจจุบันพบว่า ยาสมุนไพรจีนที่อยู่ในรูปแบบสารสกัดเป็นรูปแบบที่มีประสิทธิภาพและความปลอดภัยสูงสุด เนื่องจากสามารถสกัดและควบคุมสารออกฤทธิ์ได้อย่างเข้มข้นและแม่นยำ ซึ่งก็จะมีกลไกออกฤทธิ์สำคัญดังนี้
- ขจัดพิษลมและพิษเย็น-ชื้น ที่เป็นต้นเหตุสำคัญของข้ออักเสบให้ออกจากร่างกาย เพื่อหยุดยั้งการลุกลามของโรค
- สลายเลือดคั่งบริเวณข้อ จึงบรรเทาความฝืดแข็งและอาการปวด บวม แดง ร้อนของข้อได้อย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยให้ข้อทำงานได้ตามปกติ
นอกจากนี้ การแพทย์จีนยังนิยมใช้วิธีบำรุงไต ควบคู่ไปกับการรักษาข้ออักเสบ เนื่องจากในทัศนะการแพทย์จีน ข้ออักเสบมีต้นเหตุมาจากความเสื่อมของไต เมื่อไตได้รับการบำรุงและรักษาแล้ว พลังลมปราณ (气) และพลังไฟมิ่งเหมิน (命门之火) ของไตก็จะสมบูรณ์ยิ่งขึ้น ซึ่งจะส่งผลให้ระบบการไหลเวียนของเลือดทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ จึงสามารถขจัดพิษลมและพิษเย็น-ชื้นออกจากร่างกาย ทำให้ข้ออักเสบหายเร็วขึ้น อาการปวด บวม แดง ร้อนตามข้อ อาการฝืดแข็งของข้อ และอาการอื่นๆ ของข้ออักเสบจึงค่อยๆ ทุเลาลง
