เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ สาเหตุ อาการ การรักษาด้วยสมุนไพรจีน

เยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ Endometriosis

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ Endometriosis หมายถึงเยื่อบุของโพรงมดลูกมีการเจริญเติบโตผิดที่ อยู่ภายนอกโพรงมดลูก มักเป็นสาเหตุที่ทำให้ผู้หญิงเกิดภาวะมีบุตรยาก หรือเป็นหมัน รวมถึงภาวะเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก โดยส่วนมากโรคนี้จะไม่มีอาการแสดงแต่อย่างใด หรือแสดงอาการเพียงเล็กน้อย จนผู้ป่วยไม่สนใจหรือไม่ทันได้สังเกต

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ Endometriosis พบได้ประมาณร้อยละ 10-15 ของผู้หญิงที่มีอายุระหว่าง 25 – 44 ปี และในผู้หญิงที่ยังไม่มีบุตรมีโอกาสพบโรคนี้มากกว่าผู้หญิงที่มีบุตรแล้ว 3-4 เท่า รวมถึงผู้ผญิงที่มีบุคคลในครอบครัวเป็นโรคนี้ จะมีโอกาสเกิดโรคนี้มากกว่าคนทั่วไป

เยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ Adenomyosis

เยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ Adenomyosis คือเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ชนิดหนึ่ง โดยเกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกแทรกตัวเข้าไป เจริญเติบโตในชั้นกล้ามเนื้อมดลูก ส่งผลให้เกิดก้อนขึ้นในกล้ามเนื้อมดลูก พบมากในสตรีวัยเจริญพันธุ์ที่มีอายุระหว่าง 30-50 ปี

โดยร้อยละ 50 ของผู้ป่วยโรคเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่ Adenomyosis มักพบร่วมกับเนื้องอกมดลูก (Myoma Uteri) และร้อยละ 15 ของผู้ป่วย มักพบร่วมกับโรคเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ชนิด Endometriosis และมีผู้ป่วยร้อยละ 7.80 จำเป็นต้องรักษาด้วยการผ่าตัด

เยื่อบุโพรงมดลูกมาจากไหน

เยื่อบุโพรงมดลูก คือเยื่อบุที่อยู่บนผิวของโพรงมดลูก ในทุกๆ รอบเดือนของผู้หญิง เยื่อนี้จะมีการงอกหนาและมีเลือดคั่ง หากไม่มีตัวอ่อนมาฝังตัว เยื่อบุเหล่านี้จะสลายตัว เป็นเลือดประจำเดือนในทุกๆ เดือน

ในผู้หญิงบางคน อาจจะมีเศษเยื่อบุโพรงมดลูกบางส่วนหลุดลอดไปเจริญเติบโตผิดที่ เช่น ไปอยู่ในผนังกล้ามเนื้อมดลูก รังไข่ หรือที่พบได้น้อยอาจจะไปงอกบริเวณท่อรังไข่ ช่องคลอด ลำไส้ หรือบริเวณแผลเป็นหลังผ่าตัด

อาการเยื่อบุมดลูกเจริญผิดที่

Endometriosis

ปวดท้องหรือปวดหลังขณะมีประจำเดือน มักมีอาการปวดรุนแรงขึ้นในช่วงวันท้ายๆ ของการมีประจำเดือน
ประจำเดือนมามากกกว่าปกติ
มีบุตรยาก
ในผู้ป่วยบางรายอาจจะมีการเจริญของเยื่อบุโพรงมดลูกในช่องคลอด ลำไส้ใหญ่ หรือกระเพาะปัสสาวะ ทำให้เกิดอาการปวดขณะร่วมเพศ ถ่ายอุจจาระหรือปัสสาวะ
บางรายขณะมีประจำเดือน อาจมีอาการถ่ายอุจจาระเป็นเลือดร่วมด้วย

Adenomyosis

ปวดท้องประจำเดือน ปวดภายในอุ้งเชิงกราน
ร้อยละ 50 มีประจำเดือนมามากหรือมากะปริดกะปรอย
มีบุตรยากหรือแท้งบุตร
พบก้อนหรือพังผืดภายในมดลูก
มดลูกมีขนาดโตขึ้น

หากประจำเดือนมาผิดปกติ ปวดท้องประจำเดือนรุนแรงในทุกๆ รอบเดือน มีอาการปวดอุ้งเชิงกรานเรื้อรังมานาน รวมถึงมีเลือดออกผิดปกติจากโพรงมดลูก ไม่ควรนิ่งนอนใจ ควรรีบหาสาเหตุให้แน่ชัดว่า ปัญหาเหล่านี้เกิดจากสาเหตุใด เพื่อรักษาได้อย่างทันท่วงที

สาเหตุ Endometriosis ในมุมมองแพทย์แผนปัจจุบัน

ในปัจจุบันยังไม่มีการทราบสาเหตุที่แน่ชัด มีการสันนิษฐานว่า อาจเกิดจากเยื่อบุโพรงมดลูกที่ปนเปื้อนอยู่ในเลือดประจำเดือน ไหลย้อนผ่านท่อรังไข่เข้าไปฝังตัวอยู่ในบริเวณต่างๆ ภายในช่องท้อง โดยกลไกภูมิคุ้มกันของผู้ป่วยบกพร่อง ไม่สามารถกำจัดเนื้อเยื่อเหล่านี้ออกไปได้

มีบางทฤษฎีสันนิษฐานว่า เซลล์ของเยื่อบุภายในช่องท้อง (coelomic epithelium) เกิดการเปลี่ยนแปลงกลายเป็นเซลล์ ที่ทำหน้าที่เหมือนเยื่อบุผิวมดลูก สตรีที่มีบุคคลในครอบครัวเป็นโรคนี้ มีโอกาสเกิดโรคนี้มากกว่าคนทั่วไป เชื่อว่าโรคนี้อาจมีส่วนเกี่ยวข้องกับกรรมพันธุ์

สาเหตุ Andenomyosis ในมุมมองแพทย์แผนปัจจุบัน

กล้ามเนื้อมดลูกชั้น submucosal บางลง จึงทำให้เยื่อบุโพรง
มดลูกเข้ามาแทรกในชั้นกล้ามเนื้อแทน
การบาดเจ็บของผนังมดลูก การขูดมดลูกหรือผ่าตัดคลอดบุตร
ฮอร์โมนเอสโตรเจนสูงและโปรแลคตินสูง
ติดเชื้อไวรัส
พันธุกรรม

สาเหตุเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ในมุมมองการแพทย์จีน

เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ กลไกการเกิดโรคเกิดจากภาวะเลือดคั่ง (血瘀) และติดขัดของเลือดในบริเวณอวัยวะสืบพันธุ์เพศหญิง โดยเฉพาะบริเวณมดลูก

การคั่งค้างของเลือดเกิดได้จากลมปราณติดขัด พิษเย็นอุดกั้น พิษร้อนแผดเผาสารน้ำ เสมหะความชื้นอุดกัน พลังลมปราณพร่อง และไตอ่อนแอ ซึ่งสาเหตุเหล่านี้จะส่งผลให้เกิดภาวะเลือดคั่งภายในระบบสืบพันธุ์เพศหญิง เมื่อเกิดการคั่งค้างของเลือดเป็นระยะเวลานาน ส่งผลให้เกิดก้อนเนื้อหรือพังผืดขึ้น อาการที่แสดงออกมาคือ

ปวดท้องประจำเดือนรุนแรง
ประจำอาจเดือนกะปริบกะปรอย
ประจำเดือนมาผิดปกติ
ปวดภายในอุ้งเชิงกราน

กลไกออกฤทธิ์ของสมุนไพรจีน

จากการวิจัยและทดลองทางการแพทย์ และเภสัชวิทยาในปัจจุบันพบว่า ยาสมุนไพรจีนที่อยู่ในรูปแบบสารสกัด เป็นรูปแบบที่มีประสิทธิภาพและความปลอดภัยสูงสุด และคงผลการรักษาได้ยาวนาน เนื่องจากสามารถสกัดและควบคุมสารออกฤทธิ์ได้อย่างแม่นยำ โดยมีกลไกดังนี้

ต้านการอักเสบ ลดอัตราส่วนระหว่าง PGF2/TXB2
ปรับปรุงประสิทธิภาพการไหลเวียนของเลือด ลดความหนืดข้นของเลือดทั่วร่างกาย กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด
ปรับสมดุลฮอร์โมนและระบบภูมิคุ้มกัน กระตุ้นการทำงานของ NK-Cell, IgG, IgM รวมถึงเพิ่มปริมาณ CD4/CD8 ลดระดับ Estrogen, FSH, LH เพิ่มระดับ Progesterone ช่วยเพิ่มโอกาสในการตั้งครรภ์
ป้องกันการเจริญเติบโตของเนื้อเยื่อที่ผิดปกติ ลดระดับ MMP-2, VEGF เพิ่มระดับ TMIP-2

ผลการทดลองทางคลินิก

Clinical Trial เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ Endometriosis 96% ^[1]
Clinical Trial เยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ Adenomyosis 90% ^[2]
Clinical Trial เพิ่มโอกาสการตั้งครรภ์ของผู้ที่มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ 54.2% ^[3]
ส่งเสริมประสิทธิภาพการรักษาของผู้ที่มีภาวะเยื่อบุโพรงมดลูกเจริญผิดที่ เมื่อใช้ควบคู่กับยา Triptorelin (GnRHa) 95.5% Clinical Trial ^[4]

การแพทย์จีนไม่ได้มุ่งเน้นแค่เพียงการรักษาโรคเท่านั้น แต่ยังมุ่งเน้นการป้องกันและลดอัตราการกำเริบของโรค รวมถึงฟื้นฟูสุขภาพโดยรวมไปพร้อมๆ กัน ดังนั้น จึงเป็นทางเลือกที่เห็นผลได้ชัดเจน ปลอดภัยและคงผลการรักษาได้อย่างยาวนาน

[1] Nareeta治疗 100 例子宫内膜异位症的疗效及跟踪调查, 临床医药文献杂志 , 2017, 4(52):10177-10178.
[2] Nareeta治疗 85 例子宫腺肌症痛经的疗效观察, 海峡药学, 2010, 20(11):168-169
[3] Nareeta子宫内膜异位症合并不孕[J].现代中西医结合杂志学, 2019, 18(35):4337-4348.
[4] Nareeta合曲普瑞林治疗子宫内膜异位症的临床研究 [J].现代药物与临床, 2016, 31(10):1616-1620