เนื้องอกมดลูกคืออะไร
เนื้องอกมดลูก (Uterine fibroids) เป็นก้อนเนื้อที่ไม่ใช่มะเร็ง พบได้บ่อยในผู้หญิงวัยเจริญพันธุ์ อาการที่มักเกิดขึ้น ได้แก่
- ประจำเดือนมามาก
- ปวดท้องน้อยเรื้อรัง
- หรือท้องป่องจากก้อนโต
ในประเทศไทย มีรายงานว่ามากกว่า 60% ของผู้หญิงที่เข้ารับการผ่าตัดมดลูก สาเหตุหลักมาจากเนื้องอกมดลูก(2) ซึ่งทำให้ผู้หญิงจำนวนไม่น้อยสูญเสียมดลูก ทั้งที่บางรายยังอยู่ในวัยที่ต้องการมีบุตร
การรักษาตามแพทย์แผนตะวันตก
แนวทางหลักคือการผ่าตัด
- Myomectomy (ไมโอเมกโทมี) หมายถึงการผ่าตัดเอาเฉพาะก้อนออก แต่เก็บมดลูกไว้
- Hysterectomy (ฮิสเทอเรกโทมี) หมายถึงการผ่าตัดตัดมดลูกออกทั้งหมด
นอกจากนี้ยังมีการใช้ยาฮอร์โมน เช่น GnRH agonists หรือ mifepristone แม้จะสามารถช่วยลดขนาดก้อนเนื้องอกได้ แต่อาจกลับมาโตใหม่เมื่อหยุดใช้ และอาจเกิดผลข้างเคียง เช่น ร้อนวูบวาบ กระดูกพรุน หรืออารมณ์แปรปรวน
มุมมองแพทย์แผนจีน ทำไมเกิดเนื้องอกมดลูก
การแพทย์แผนจีนมองว่าโรคนี้เกิดจากภาวะ เลือดคั่ง (瘀血) ในร่างกาย โดยเฉพาะบริเวณมดลูกและเชิงกราน เมื่อเลือดไหลเวียนไม่สะดวกจึงก่อตัวเป็นก้อนแข็ง พร้อมกับอาการปวดท้องและประจำเดือนมามาก
สำหรับผู้หญิงไทย ปัจจัยที่ส่งเสริมการเกิดเลือดคั่ง ได้แก่
- การรับประทานอาหารเผ็ด มัน เค็มจัด จนทำให้ม้ามและตับทำงานหนัก
- การดื่มน้ำเย็นและของเย็นบ่อย รวมถึงการอยู่ในห้องแอร์เป็นเวลานาน ทำให้เกิดภาวะ ความเย็นสะสมในมดลูก (寒凝血瘀)
- ความเครียดสะสมที่กระทบการทำงานของตับ ทำให้พลังงานและการไหลเวียนเลือดติดขัด
เมื่อความชื้น ความเย็น และความเครียดมารวมกัน จึงง่ายต่อการเกิดเลือดคั่งและนำไปสู่ก้อนเนื้องอก
ยาสมุนไพรจีน: การจัดการที่ต้นเหตุ
ตำรับยาสมุนไพรจีนแบบดั้งเดิมใช้หลักการ “活血化瘀” หรือ กระตุ้นการไหลเวียนเลือดและสลายเลือดคั่ง เน้นการแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ แตกต่างจากการผ่าตัดที่เอาเพียงก้อนเนื้องอกออก แต่ไม่ได้ปรับสมดุลการไหลเวียนเลือด ปัจจุบันตำรับดั้งเดิมนี้ถูกพัฒนาด้วยเทคโนโลยีการผลิตและควบคุมคุณภาพสมัยใหม่ เช่น HPLC/UPLC fingerprinting เพื่อควบคุมคุณภาพให้สม่ำเสมอและมีความปลอดภัย
หลักฐานการวิจัยสมัยใหม่
จากการทบทวนอภิมาน (Meta-analysis) รวม 28 การศึกษาแบบสุ่ม (RCT) ผู้ป่วย 2,813 ราย พบว่า
- การใช้ยาสมุนไพรจีนร่วมกับ mifepristone ช่วยลดขนาดเนื้องอกได้ชัดเจนเฉลี่ยประมาณ 20–40%
- ลดอาการเลือดออกมากและปวดท้องน้อยอย่างมีนัยสำคัญ
- ไม่พบการเพิ่มขึ้นของอาการไม่พึงประสงค์ เมื่อเทียบกับการใช้ mifepristone เพียงอย่างเดียว(1)
ระยะเวลาการรักษาในงานวิจัยส่วนใหญ่คือ 2–6 เดือน และมีการอัลตราซาวนด์ติดตามผล
ประโยชน์สำหรับผู้หญิงไทย
- จัดการที่ต้นเหตุด้วยการสลายเลือดคั่ง ไม่ใช่เพียงเอาก้อนเนื้องอกออก
- ลดอาการประจำเดือนมามากและปวดท้องน้อย ทำให้คุณภาพชีวิตดีขึ้น
- ใช้ควบคู่กับการรักษาทางแผนปัจจุบันได้อย่างปลอดภัย โดยไม่เพิ่มผลข้างเคียง
- สำหรับบางรายอาจช่วยลดความจำเป็นในการผ่าตัด โดยเฉพาะผู้หญิงที่ยังต้องการมีบุตร
การแพทย์จีนสมัยใหม่ และนวัตกรรมสมุนไพรจีนเอินเวย์ช่วยคุณได้ ปรึกษาทีมแพทย์จีน เภสัชกร หรือผู้เชี่ยวชาญของเอินเวย์ (Enwei) ได้ที่สายด่วนสุขภาพเอินเวย์ 02-751-4399 หรือไอดีไลน์ @enwei
เอกสารอ้างอิง
- Lei Y, et al. BMC Complement Med Ther. 2023;23(1):54. DOI: 10.1186/s12906-023-03842-y
- Mahachiraphat K, et al. Thai J Obstet Gynaecol. 2025: เนื้องอกมดลูกเป็นสาเหตุหลักของการผ่าตัดมดลูกในไทย
- Nation Thailand. 2019: ผู้หญิงไทย 25–40% อาจพบเนื้องอกมดลูก
