การกินธาตุเหล็กเสริม แม้จะมีประโยชน์ในแง่ของการป้องกันและรักษาภาวะโลหิตจางบางชนิด แต่ก็อาจมีผลข้างเคียงทำให้ท้องผูกได้ สำหรับใครที่กำลังประสบปัญหานี้อยู่ ทางเอินเวย์ก็ได้นำแนวทางวิธีแก้ไขมาให้ชมในบทความนี้แล้ว
ทำไมกินธาตุเหล็กเสริมแล้วท้องผูก
อ้างอิงจากบทความรีวิวงานวิจัยที่ตีพิมพ์เมื่อปี 2020 กลไกของอาการท้องผูกจากการกินธาตุเหล็กเสริม แม้จะยังไม่เป็นที่ทราบแน่ชัด แต่ก็คาดว่าอาจเกิดจากธาตุเหล็กส่วนเกินทำให้น้ำเคลื่อนที่เข้าสู่ผนังลำไส้มากขึ้น เมื่อภายในช่องลำไส้มีน้ำลดลง อุจจาระจึงมีลักษณะแข็งและเหนียวเพิ่มขึ้นจนนำไปสู่อาการท้องผูก
ในอีกมุมหนึ่ง ปริมาณธาตุเหล็กที่ค้างอยู่ในลำไส้ก่อนขับถ่ายที่เพิ่มมากขึ้น ก็ยังสามารถเอื้อให้เกิดจุลินทรีย์บางชนิดที่เป็นต้นเหตุของอาการท้องผูกเพิ่มขึ้นได้ด้วยเช่นกัน
นอกจากนี้แล้ว ก็ยังมีข้อมูลจากงานวิจัยพบอีกว่า การกินธาตุเหล็กเสริมยังอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงอื่นๆ ในระบบทางเดินอาหารได้อีก เช่น ปวดท้อง ท้องอืด เป็นต้น โดยจำนวนผู้ที่พบผลข้างเคียงในระบบทางเดินอาหารจากการกินธาตุเหล็กเสริม (รวมอาการท้องผูก) นั้นอาจมีจำนวนสูงถึง 60%
กินธาตุเหล็กเสริมแล้วท้องผูก แก้อย่างไร
อาการท้องผูกที่เกิดจากการกินธาตุเหล็กเสริม อาจบรรเทาได้ด้วยแนวทางต่างๆ ดังนี้
- กินอาหารที่อุดมใยอาหารเพิ่มขึ้น ใยอาหารจะช่วยให้อุจจาระอ่อนนิ่มและมีมวลมากขึ้น จึงทำให้ขับถ่ายง่ายขึ้น ตัวอย่างอาหารที่อุดมใยอาหารก็อย่างเช่น ผัก ผลไม้ ข้าวกล้อง ถั่ว เป็นต้น
- จำกัดอาหารไขมันสูง โดยเฉพาะที่มีใยอาหารต่ำ เนื่องจากไขมันนั้นย่อยยาก จึงอาจทำให้อาการท้องผูกแย่ลง ตัวอย่างอาหารที่มีไขมันสูงก็อย่างเช่น อาหารทอด อาหารมัน แฮม เบคอน ไส้กรอก เนื้อสัตว์ติดมัน เป็นต้น
- ดื่มน้ำให้เพียงพอ เนื่องจากน้ำจะช่วยให้อุจจาระอ่อนนิ่ม ทั้งนี้ ในบางคนที่ปกติได้รับใยอาหารน้อย เมื่อหันมากินอาหารที่มีใยอาหารมากขึ้น หากได้รับน้ำไม่เพียงพอ ก็อาจทำให้อาการท้องผูกแย่ลงได้ คนกลุ่มนี้จึงควรให้ความใส่ใจกับการดื่มน้ำให้เพียงพอมากเป็นพิเศษ
- ออกกำลังกายสม่ำเสมอ การออกกำลังกายจะช่วยลดอาการท้องผูกได้ผ่านหลายกลไก เช่น กระตุ้นกล้ามเนื้อบริเวณท้องและลำไส้ กระตุ้นการไหลเวียนของเลือด ช่วยลดความเครียด เป็นต้น โดยการออกกำลังกายที่แนะนำก็อย่างเช่น วิ่ง ปั่นจักรยาน เล่นโยคะ และออกท่าบริหารหน้าท้อง
- ขับถ่ายให้เป็นเวลา เพื่อให้ลำไส้คุ้นชิน ซึ่งจะช่วยให้ขับถ่ายได้ง่ายขึ้น โดยอาจลองพยายามขับถ่ายหลังมื้ออาหารเช้า 15-45 นาที เนื่องจากเป็นช่วงเวลาที่ลำไส้จะถูกกระตุ้นโดยมื้ออาหารที่ได้กินไป
- ปรึกษาแพทย์ อาจปรึกษาแพทย์ผู้ดูแลเพื่อปรับลดปริมาณธาตุเหล็กที่กินเสริม หรือใช้ยาถ่ายหรือยาชนิดอื่นๆ เข้ามาช่วยหากจำเป็น
ผลข้างเคียงอื่นๆ ของธาตุเหล็กมีอะไรอีกบ้าง
นอกจากผลข้างเคียงที่ทำให้ท้องผูกแล้ว การกินธาตุเหล็กเสริมก็ยังอาจก่อให้เกิดผลข้างเคียงอื่นๆ ได้อีก เช่น คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง ท้องอืด ท้องเสีย อุจจาระมีสีดำ เป็นต้น ซึ่งหากเป็นหนักจนกระทบการใช้ชีวิต ก็ควรปรึกษาแพทย์ผู้ดูแลเพื่อหาวิธีแก้ไข
บทสรุป
การกินธาตุเหล็กเสริมอาจทำให้เกิดผลข้างเคียงท้องผูกได้ ซึ่งก็คาดว่าอาจเกิดจากธาตุเหล็กส่วนเกินที่ทำให้ภายในลำไส้มีน้ำลดลง ส่งผลให้อุจจาระแข็งและเหนียวมากขึ้น และบางส่วนยังอาจเกิดได้จากผลของธาตุเหล็กที่ไปรบกวนสมดุลของจุลินทรีย์ในลำไส้
สำหรับวิธีแก้นั้นก็อาจทำได้ด้วยการกินอาหารที่เป็นแหล่งของใยอาหารมากขึ้น จำกัดอาหารที่มีไขมันสูง ดื่มน้ำเพิ่มขึ้น ออกกำลังกายให้เพียงพอ ขับถ่ายให้เป็นเวลา และอาจปรึกษาแพทย์ผู้ดูแลเพื่อปรับลดปริมาณธาตุเหล็กหรือใช้ยาถ่ายหรือยาชนิดอื่นเข้ามาช่วยหากจำเป็น
จบแล้วกับประเด็นคำถามที่ว่า กินธาตุเหล็กเสริมแล้วท้องผูก มีวิธีแก้อย่างไร ทางเอินเวย์หวังว่าบทความนี้จะเป็นประโยชน์แก่ทุกท่านนะคะ
เอินเวย์ ศูนย์รวมยาสมุนไพรจีนระดับพรีเมี่ยมจากประเทศจีน ซึ่งอยู่เคียงข้างสังคมไทยมานานกว่า 30 ปี ขอเป็นอีกหนึ่งทางเลือกธรรมชาติในการดูแลสุขภาพตามศาสตร์การแพทย์จีน เพื่อให้ทุกท่านได้มีสุขภาพที่ดี
