โรคภูมิแพ้จมูกเรื้อรังคืออะไร?
โรคภูมิแพ้จมูกเรื้อรัง (Chronic Rhinitis , CR) เป็นภาวะที่เยื่อบุจมูกตอบสนองมากเกินไปต่อสารก่อภูมิแพ้ เช่น ไรฝุ่น เกสรดอกไม้ หรือเชื้อรา เด็กที่เป็นโรคนี้มักมีอาการจาม น้ำมูกไหล คัดจมูกเรื้อรัง และบางครั้งไอเรื้อรังหรือหายใจทางปาก ทำให้นอนหลับไม่สนิทและรบกวนการใช้ชีวิตประจำวัน
หากอาการเกิดขึ้นต่อเนื่องเกิน 4 วันต่อสัปดาห์ และนานกว่า 4 สัปดาห์ ควรสงสัยว่าเป็นภูมิแพ้จมูกเรื้อรัง และควรเข้ารับการรักษาอย่างเหมาะสม
ทำไมภูมิแพ้จมูกในเด็กถึงกลับมาเป็นซ้ำ?
- ระบบภูมิคุ้มกันเสียสมดุล
เซลล์ Th2 หลั่งสารอักเสบ IL-4 และ IL-5 มากเกินไป ทำให้จมูกไวต่อสิ่งกระตุ้น ส่งผลให้เด็กมีอาการจาม น้ำมูก และคัดจมูกเรื้อรัง - เยื่อบุโพรงจมูกอ่อนแอ
โปรตีน Claudin-4 และ Occludin ซึ่งทำหน้าที่เสริมความแข็งแรงของผนังเยื่อบุลดลง เมื่อเกราะป้องกันนี้อ่อนแอ สารก่อภูมิแพ้สามารถซึมผ่านได้ง่าย อาการแพ้จึงเกิดซ้ำ ๆ
มุมมองการแพทย์จีนต่อโรคภูมิแพ้จมูก
การแพทย์จีนมองว่าโรคนี้เกิดจากความไม่สมดุลของ ปอด ม้าม และไต
- ปอดอ่อนแอ ทำให้รับมือกับฝุ่นและเกสรไม่ได้
- ม้ามพร่อง ทำให้เกิดเสมหะและความชื้นสะสม อุดกั้นทางเดินหายใจ
- ไตพร่อง ทำให้ภูมิคุ้มกันตก เกิดอาการเรื้อรังและเป็นซ้ำบ่อย
แนวทางการรักษาจึงเน้นการ ปรับสมดุลทั้งระบบ ด้วยยาสมุนไพรจีนที่ช่วยเสริมพลังชี่ปอด ม้าม และไต ขับลม ลดเสมหะ และปรับภูมิคุ้มกันให้แข็งแรง
ยาสมุนไพรจีนช่วยได้อย่างไร?
ยาสมุนไพรจีน เช่น ตำรับที่มีส่วนผสมของ Lianqiao, Jinyinhua, Mahuang และ Shigao ออกฤทธิ์ผ่านหลายช่องทางและหลายเป้าหมาย (multi-pathway, multi-target) ได้แก่:
- เพิ่มโปรตีน Claudin-4 และ Occludin
ทำให้เซลล์เยื่อบุจมูกแน่นขึ้น ลดการซึมผ่านของสารก่อภูมิแพ้ได้ถึง 30–40% - ลดการอักเสบเรื้อรัง
ลดการหลั่งสารอักเสบ IL-1β และ TNF-α ทำให้เยื่อบุจมูกบวมแดงน้อยลง เด็กหายใจโล่งขึ้น
ยาสมุนไพรจีนเมื่อใช้ร่วมกับการรักษาทางการแพทย์
การศึกษาเปรียบเทียบการใช้ ยาสมุนไพรจีนร่วมกับยา Desloratadine (ยาต้านฮิสตามีน) พบว่า:
- อาการจาม คัดจมูก และน้ำมูกไหล ดีขึ้นชัดเจนกว่าการใช้ยาเพียงอย่างเดียว
- ลดโอกาสกลับมาเป็นซ้ำได้เกือบ ครึ่งหนึ่ง
- ลดระดับ IgE ที่ผิดปกติ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของการแพ้
- ลดการหลั่ง IL-4 และ IL-5 ทำให้ภูมิคุ้มกันสมดุล
- ปลอดภัยสูง ไม่พบผลข้างเคียงเพิ่มเติม
ตัวอย่างตำรับยาสมุนไพรจีนที่ได้รับการยืนยัน
หนึ่งในตำรับที่ผ่านการศึกษาวิจัยและใช้แพร่หลายคือ ตำรับสมุนไพรจีนสูตรเฉพาะซึ่งไม่เพียงช่วยลดการอักเสบและเสริมภูมิคุ้มกัน แต่ยังช่วย ฟื้นฟูการทำงานของเยื่อบุโพรงจมูก ทำให้หายใจได้โล่ง ลดอาการคัดจมูก และลดโอกาสการกลับมาเป็นซ้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ
เคล็ดลับดูแลลูกให้ห่างไกลภูมิแพ้จมูก
- ซักผ้าปูที่นอนและผ้าห่มด้วยน้ำร้อน ≥ 60°C อย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง
- ใช้เครื่องฟอกอากาศเพื่อลด PM2.5 ในห้องนอน
- รักษาบ้านให้ไม่อับชื้น เพื่อลดการเกิดเชื้อรา
- หลีกเลี่ยงการเลี้ยงสัตว์ที่มีขน หากลูกแพ้ง่าย